Iinoveli ZesiXhosa: Uhlolisiso Olunzulu
Guys, namhlanje sifuna ukuthetha ngomhlaba omangalisayo weenoveli zesiXhosa. Asithethi nje ngebali, sithetha ngobutyebi benzululwazi, ngembali, nangemiphefumlo ebhalwe ngephepha nelwimi esiyithandayo. Kungokunjalo ke, ukuba unomdla wokwazi kabanzi ngeenoveli zesiXhosa, uze apha. Nasi isikhokelo esizakuphelekela kuhambo oluya kufumanisa izinto ezingazukukudumaza.
Ukuqala kweNoveli yesiXhosa: Iingcambu zembali
Xa sithetha ngenoveli yesiXhosa, kufuneka sibuyele emva kancinci kwimbali ukuze siqonde ukuba yavela phi yaza yakhula njani. Ekuqaleni, izithethe zethu zazixelwa ngomlomo, kubaliswa amabali ezintsonjeni, izidenge, nezimvelaphi. Aba balobi bamandulo babengamagqwirha egqabantshintshe, bekwazi ukucenga ukhwekhwe ngolwimi lwabo, kwaye bezalisa iintliziyo zabaphulaphuli ngemfundiso nobuntshatsheli. Ngokukhawuleza xa sifika kwiminyaka yama-1900, sabona ukuba aba bantu bamandulo babengenalo uhlobo oluthile lwezibhalo ezibhaliweyo ezilandelayo, kodwa ke babe nomkhwa omkhulu wokubalisa izimvo zabo nezimvo zabanye abantu.
Ukongeza kwimbali yayo, kufuneka sikhankanye ukuba imbali yenu yenu nayo ibonisa ukuba imbali yenu yenu nayo ayithandayo. Ngaphambi kokuba kubekho imbali, kwakukho izithethe zokubalisela ngezinto ezininzi, njengemibhalo, izibhalo zesintu, kunye neminye imibhalo emininzi eyayisenziwa rhoqo ngabantu abanobuchule. Ngokuloba kwezinto, safumanisa ukuba imbali yenu yenu nayo ayithandayo.
Kufuneka sinikele ingqalelo kwiinkcubeko ezininzi ezibalulekileyo ezifana neenkcubeko zabantu abaninzi, iinkcubeko zamakhosi, kunye neenkcubeko zabantu abaninzi. Ngenxa yoko, kwafuneka sibe nendlela enye yokuloba okanye ukwenza izinto. Ngoko ke, sifumanisa ukuba sibonisa inkcubeko yabantu. Inkcubeko ibaluleke kakhulu, ngoko ke akufuneki siyiyeke ukuba ingalahleki. Ngokunjalo ke, ukuba ufuna ukufumana okungakumbi malunga nenkcubeko yenu, ungaya kutyelela indawo yokucoca. Ukuloba ngeenkcubeko ezininzi zifana nokufumana umkhwa wokutyelela abantu.
Ukuvela koQeqesho lweNoveli: Abalobi abaBalaseleyo
Kwakunzima kakhulu ukumisela xa kwavela iqala noveli yesiXhosa, kodwa ababhali kunye nabaphandi bayavuma ukuba iqala iminyaka yama-1900 yabonisa ukukhula okukhulu kwemisebenzi yombhalo. Aba balobi banjengo-S.E.K. Mqhayi, J.J.R. Jolobe, noW.B. Rubusana balwenza uhlobo lwenoveli lwaduma ngebali elimnandi nelizotyiweyo. Aba balobi babenekhonkrithi yokubhala iinoveli zabo, kwaye babengabonisi nje amabali kodwa nabo babonisa into ephathekayo ngokupheleleyo ngokuphathelele kubomi babantu. Oku kwafak’ umsesane entloko yenoveli yobuXhosa, kwaye kwakhuthaza abanye abalobi abaninzi ukuba balandele.
Ngokukhawuleza xa sifika ngama-1950, kwavela abalobi abaninzi abazisa iinoveli eziphumeleleyo, njengabo balobi abanjengo-A.C. Jordan, S.M. Burns-Ncamashe, noN.B. Pityana. Aba balobi babenolwazi olunzulu ngembali nolwazi lwenguqulelo, kwaye babonisa oku ngokucacileyo kwimisebenzi yabo. Oku kukhuliswa nokuchubeka kwabona balobi banjalo kuye kwenza iinoveli zesiXhosa zaziwa kwaye zithandwa kakhulu ngabantu abaninzi.
Ngexesha elicaciswe ngabantu abaninzi, abalobi abanjengo-J.M. Matshoba, u-G.J.C. Ntuli, no-P.T. Mtuze babaluleka kakhulu. Bavelisa iinoveli eziphumeleleyo, apho babonisa khona izinto eziphathekayo ezifana nokuhlehliselwa kwemali nokuhlehliselwa kwemali. Oku kwenza abantu abaninzi bafune ukufunda ngezi ncwadi, kwaye kwafuneka babekhethe phakathi kwezi ncwadi ukuba zifundwe.
Ngoko ke, singathetha ngo-N.P. Maqele, S.S.M. Mteto, no-D.L. Mqhayi nabo baluleke kakhulu. Bavelisa iinoveli eziphumeleleyo, apho babonisa khona izinto eziphathekayo. Oku kwenza abantu abaninzi bafune ukufunda ngezi ncwadi, kwaye kwafuneka babekhethe phakathi kwezi ncwadi ukuba zifundwe. Aba balobi babonisa ubuchule obuphezulu bokuchaza imeko yabantu, kwaye babonisa ukuba kunokwenzeka kanjani ukuba ubomi babantu buphenduke ngenxa yezi ntshukumo. Ngokunjalo ke, sifumanisa ukuba sifumana okungakumbi malunga nomsebenzi wabalobi.
Ngama-1980, sabona ukukhula okunamandla kwezilwanyana ezincinci kunye nababhali abalisa ezinye izibhalo ezintsha nezintsha. Ababhali abanjengo-M. M. Nhlapo, u-Z. K. Mfeketo, no-S. S. A. Ngqwaru babeka inkundla yeNoveli yesiXhosa, kwaye bazisa iindlela ezintsha zokuchaza amabali. Oku kwenza abantu abaninzi bafune ukufunda, kwaye kwaba lula ukuba sifumane iindaba ezininzi ezibalulekileyo.
Izihloko eziNqwabalala kwiNoveli yesiXhosa
Iinoveli zesiXhosa azithethi nje ngamabali alula, zithetha ngemiba enzulu nebalulekileyo echaphazela uluntu lwethu. Abalobi bethu babonisa ngokucacileyo imiba efana nobuchopho, ubudoda, ubumama, isini, inkcubeko, imbali, kunye nezopolitiko. Baphonononga ezi miba ngendlela enomdla, nto leyo eyenza ukuba sifunde kwaye sicinge nzulu ngobomi bethu nendlela esiphila ngayo.
Ngokomzekelo, iinoveli ezininzi zigxile kwimiba yobomi basemaphandleni, zibonise imiba efana nokungafani kobutyebi, uloyiko lokulahlekelwa yinkcubeko, kunye nobunzima bokufudukela emzini. Ezinye iinoveli zigxile kwisiphelo senkcubeko kunye nezopolitiko, zibonise imiba efana nokucalucalulwa, ukungabikho kokulingana, kunye nengcinezelo. Zisoloko zizama ukubonisa imeko yabantu abahluphekileyo, ukuze sifumane uncedo olungakumbi kwabo bantu.
Ukubuyela kwimbali, iinoveli zihlala zisebenzisa imbali njengento enqwabalala. Zibonisa imbali yolawulo lwamaKoloni, imbali yobudlova, kunye nembali yabantu abanobuchule. Oku kunceda abafundi ukuba baqonde imeko yabo yangoku, kwaye basoloko bezama ukufumana uncedo olungakumbi kwabo bantu. Ngenxa yoko, singathanda ukwazi okungakumbi ngembali yenu ngenxa yendlela efanelekileyo yokuloba izinto. Oku kubonisa ukuba sibonisa inkcubeko yabantu. Inkcubeko ibaluleke kakhulu, ngoko ke akufuneki siyiyeke ukuba ingalahleki.
Iinoveli zithetha ngobudlova, ubudoda, kunye nobumama. Zisoloko zizama ukubonisa indlela umntu anokukwazi ukuba nobudoda, indlela anokukwazi ukuba nobumama, nokuba zingayichaza njani le mimandla. Kwiimeko ezininzi, kubonakala ngathi ubudoda bubonisa amandla kunye nenkathalo, ngelixa ubuyena bubonisa ubumama kunye nobudoda. Xa sifunda iinoveli, sifumana izinto ezintsha malunga nobudoda kunye nobumama.
Kwiinoveli ezininzi, sifumana imeko yabantu abakhathazekileyo ngenxa yokufuna intlonipho kunye nokwamkelwa kwabo. Zisoloko zizama ukubonisa indlela umntu anokukwazi ukufumana le ntlonipho kunye nokwamkelwa, kwaye zingayichaza njani le mimandla. Ukufuna intlonipho nokwamkelwa kungumkhenkce wamathontsi amancinci, kwaye kufuneka sizame ukufumana le ntlonipho nokwamkelwa, kwaye singayichaza njani le mimandla.
Uphuhliso Lwangoku kunye neKamva leNoveli yesiXhosa
Namhlanje, iinoveli zesiXhosa ziyaqhubeka nokukhula nokuziphandela iindlela ezintsha. Ababhali abatsha bayazisebenzisa ubuchule banamhlanje bokuchaza amabali, besebenzisa iteknoloji kunye neendlela ezahlukeneyo zokufikelela kubaphulaphuli abaninzi. Ngokukhawuleza xa sifika ngale mihla, sibona abalobi abancinci abalisa iindaba ezininzi ezintsha neziphumeleleyo, apho babonisa khona izinto eziphathekayo malunga nabomi babo. Oku kwenza abantu abaninzi bafune ukufunda ngezi ncwadi, kwaye kwafuneka babekhethe phakathi kwezi ncwadi ukuba zifundwe.
Ababhali abanjengo-Imam, u-Klaas, no-Zola banazo iindlela zabo zokuloba ezingabonakaliyo, kwaye babonisa ukuba kunokwenzeka kanjani ukuba ubomi babantu buhambe ngenxa yezizinto eziphathekayo. Ngokunjalo ke, sifumanisa ukuba sifumana okungakumbi malunga nomsebenzi wabalobi.
Kukho nenkqubela enkulu kwisakhono sokufikelela iinoveli zesiXhosa. Iivenkile ezininzi zeencwadi, iziza ze-intanethi, kunye neelayibrari zenza kube lula ukufumana nokufunda ezi ncwadi. Ngokukhawuleza xa sifika kwale mihla, sibona ukuba iilayibrari ezininzi ziye zenze iinkonzo ezininzi ezizukusebenza kakhulu kunye nezokukwazi ukufunda iindaba ezininzi ezintle kwaye ezizukusebenza kakhulu.
Ababhali bayakhuthazwa ukuba babhale ngezihloko ezahlukeneyo, ukusuka kwimiceli mingcele yobomi babantu xa bekhula beya kwimiba yezopolitiko neyentlalo. Oku kuqinisekisa ukuba iinoveli zesiXhosa zihlala zihambelana nexesha langoku kwaye zithetha ngezinto ezibalulekileyo kuluntu. Sisoloko sizama ukubonisa iziphumo zenkqubela, ukuze sifumane uncedo olungakumbi kwabo bantu.
Isiphelo sokugqibela, iinoveli zesiXhosa azinayo nje imbali ende nebalulekileyo, kodwa ikwayintshukumo ephila ubomi, ekhula mihla le, kwaye ihlala ibonisa umoya nokrelekrele wabantu besiXhosa. Ukuba ufuna ukufunda okungakumbi, phanda kwaye ufumane iingcebiso ezininzi ezilungileyo.
Ukugqibezela:
Ukubona nokufunda iinoveli zesiXhosa, kuyinto enhle kakhulu, guys. Yindlela yokuziqonda kakuhle izinto ezininzi ezibalulekileyo malunga nathi, ngembali yethu, nangendlela esiphila ngayo. Ngoko ke, masizame ukufunda ezi ncwadi, masixhase abalobi bethu, kwaye masenzele ukuba esi sikhundla sisenzo sibeluhlaza ngokuqhubekayo.
Ukuba unemibuzo malunga neenoveli zesiXhosa, ungasibuza. Siyonwabile ukunceda.